Nếu bạn chưa biết tokenomics là gì, trong bài đăng này, chúng ta sẽ tìm hiểu một số thông tin chi tiết liên quan đến tokenomics, cùng với đó là những yếu tố bạn nên kiểm tra khi đánh giá tokenomics của một loại tiền điện tử cụ thể.
Tokenomics cho một Crypto Token là gì?
Crypto Token trong định nghĩa về cơ bản là một đồng tiền mã hóa trên nền tảng blockchain, có thể được trao đổi với một blockchain khác và có thể mang lại nhiều ưu đãi cho người nắm giữ token đó.
Thuật ngữ Tokenomics được hình thành bằng cách ghép hai từ Token và Economics. Vì vậy, Tokenomics về cơ bản chỉ ra tính kinh tế của một Crypto Token; Tokenomics đề cập đến tất cả các yếu tố của một Crypto Token khiến nó hấp dẫn các nhà đầu tư. Tokenomics cho Crypto Token cụ thể thường được trình bày kỹ lưỡng trong ‘whitepaper’ của dự án và nó sẽ giúp bạn nắm được chức năng, mục tiêu, chính sách phân bổ và nhiều hơn thế nữa.
Những yếu tố nào được bao gồm trong Crypto Tokenomics?
Nói một cách đơn giản, bất kỳ yếu tố nào liên quan đến giá trị của một Crypto Token đều phải được tính đến khi xem xét Crypto Tokenomics. Dưới đây chúng tôi đã tổng hợp danh sách một số chỉ số chính mà bạn nên kiểm tra khi quyết định giá trị của một Crypto Token. Đáng chú ý, hầu hết các tài liệu của Crypto Tokenomics thường được tìm thấy trong các trang web như CoinMarketCap và CoinGecko, nhưng vẫn phải xác minh bằng whitepaper của dự án để chắc chắn về độ chính xác của chúng.
1. Phân bổ và phân phối của Token (Token Allocation)
Hãy kiểm tra để đảm bảo rằng bạn biết Token đang được phân bổ như thế nào. Có hai cách cơ bản mà hầu hết các Crypto Token được tạo ra – chúng được khai thác trước hoặc được phát hành thông qua một đợt ra mắt công khai.
Ra mắt công khai là khi tiền điện tử được khai thác, được mua bán, sở hữu và quản lý bởi toàn bộ cộng đồng. Sẽ không ai có quyền truy cập trước hay được phân bổ riêng tư trước khi công khai. Bitcoin, Dogecoin và YFI là những ví dụ điển hình về điều này. Ngược lại, khai thác trước là khi một số Crypto Token được tạo và phân phối giữa một số địa chỉ độc quyền (thường là các nhà phát triển dự án, các thành viên khác trong nhóm và các nhà đầu tư ban đầu) trước khi công khai.
Hầu hết các dự án tiền điện tử ngày nay đều đi kèm với các Tokens được khai thác trước, vì vậy bạn không cần cảnh giác với dự án đơn giản vì một số tokens đã được đúc trước khi nó đi vào hoạt động. Tuy nhiên, hãy kiểm tra xem có ví nào liên tục tích trữ phần trăm đáng kể nguồn cung Token đang lưu hành hay không, vì điều này có nghĩa sẽ có nguy cơ rất lớn về việc cá voi bán tháo và khiến giá token giảm trong thời gian ngắn.
Mặt khác, nếu dự án đang phân phối Token của họ cho càng nhiều người tham gia càng tốt, bạn có thể xét rằng dự án là một dự án hợp pháp và thực sự quan tâm đến việc phát triển thêm.
2. Nguồn cung Token (Token Supply)
Một phần chính của Token tiền điện tử là nguồn cung của Token đó. Bây giờ, có ba loại nguồn cung cấp mà bạn nên kiểm tra khi nhắc đến tiền điện tử. Có nguồn cung tuần hoàn, tổng nguồn cung và nguồn cung tối đa.
Nguồn cung lưu hành của Token là số lượng Token đã được phát hành cho đến nay và hiện đang được lưu hành. Tổng nguồn cung là số lượng Token tồn tại hiện tại, không bao gồm bất kỳ Token nào đã bị đốt cháy. Và cuối cùng, nguồn cung tối đa là số lượng Token tối đa có thể được tạo. Một số Token chưa được xác định được nguồn cung tối đa.
Nếu bạn nhận thấy nguồn cung lưu hành của một Token cụ thể được các nhà phát triển dự án tăng lên thường xuyên theo thời gian, bạn có thể giả định rằng giá trị của Token này sẽ tăng lên trong tương lai. Mặt khác, nếu có quá nhiều Token được phát hành cùng một lúc hoặc quá thường xuyên, giá trị của Token có thể bị giảm xuống.
3. Vốn hóa thị trường
Vốn hóa thị trường của Token cho thấy toàn bộ số tiền đã được đầu tư vào dự án tiền điện tử cho đến nay. Cùng với vốn hóa thị trường, bạn cũng có thể kiểm tra vốn hóa thị trường được pha loãng hoàn toàn của một dự án, đó là vốn hóa thị trường theo lý thuyết nếu nguồn cung tối đa của Token đã được lưu hành. Điều này sẽ cung cấp cho bạn một thông tin tốt về cách bạn nên định giá một Token.
The higher a token’s market cap and lower its circulating supply, the more valuable it could be in the future.
Vốn hóa thị trường của Token càng cao và nguồn cung lưu hành của nó càng thấp thì nó càng có giá trị trong tương lai.
4. Mô hình của mã Token
Hãy đảm bảo rằng bạn biết Token bạn đang tìm hiểu là lạm phát hay giảm phát. Token lạm phát (như tiền fiat) không có nguồn cung tối đa và sẽ tiếp tục được sản xuất theo thời gian. Một mô hình Token giảm phát đơn giản là ngược lại, khi có nguồn cung tối đa được giới hạn, như 21 triệu Bitcoin. Hầu hết các proof-of-stake Token như ETH đều là lạm phát để thưởng cho validators và delegators trong network.
Đáng chú ý là một số Token tiền điện tử cũng có mô hình Token kép (như MKR và DAI của MakerDAO) trong đó một Token được sử dụng để tài trợ trong hệ sinh thái và Token kia là Token tiện ích.
Tokenomics là một khái niệm cực kỳ quan trọng phải hiểu khi bạn đang cố gắng quyết định đầu tư vào loại tiền điện tử nào, vì các yếu tố bao gồm chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến khoản đầu tư của bạn. Nhưng hãy nhớ rằng bạn cũng nên tìm kiếm câu trả lời cho một số câu hỏi khác trong việc định giá một loại tiền điện tử.
Ví dụ: bạn nên tìm kiếm các chi tiết liên quan đến nhóm của dự án và lý lịch của các thành viên trong nhóm (tìm kiếm họ trên phương tiện truyền thông xã hội), hiệu suất lịch sử của Token, các trường hợp sử dụng và nếu có thể, hãy tìm kiếm dữ liệu thu được từ phân tích kỹ thuật.
